انکودر تجهیزی برای تشخیص پارامترهای حرکتی مانند زاویه چرخش، سرعت، مسافت، جهت و موقعیت است که در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی روی موتور یا عملگر چرخشی نصب می‌شود. انکودر در خانواده سنسورها قرار می‌گیرد، زیرا حرکت مکانیکی (چرخشی یا خطی) را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل کرده و فیدبکِ پارامترهای حرکتی (سرعت، مسافت، جهت و …) را به واحد کنترل‌کننده مانند PLC می‌فرستند. PLC، بعد از بررسی فیدبک‌ها، فرمان‌های لازم را به عملگرها ارسال می‌کند.
انکودر در صنایعی که موتورها، پمپ‌ها و توربین‌ها حضور دارند، استفاده می‌شود. زیرا برای عملکرد صحیح هر یک از آن‌ها نیاز به نظارت است.
انکودرها از نظر نوع حرکت، به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- دوار، روتاری یا چرخشی (Rotary)
- خطی (Linear)
انکودری که چرخش را تشخیص می‌دهد، انکودر دوار و انکودری که جابه‌جایی خطی را تشخیص می‌دهد انکودر خطی نامیده می‌شود.
انکودر از نظر نوع تکنولوژی ساخت به ۴ دسته رایجِ زیر تقسیم می شود:
- نوری
- مکانیکی
- مغناطیسی
- خازنی
